Η 1η Δεκεμβρίου σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας ψηφιακής εποχής στις λιανικές συναλλαγές. Από σήμερα, τίθεται σε πλήρη εφαρμογή η υποχρεωτική αποδοχή πληρωμών μέσω της υπηρεσίας IRIS Instant Payments για το σύνολο των επιχειρήσεων λιανικής. Αυτή η υποχρέωση αφορά κάθε επαγγελματία, από τα μικρότερα συνοικιακά καταστήματα μέχρι τις μεγαλύτερες αλυσίδες της αγοράς. Ο στόχος είναι η πλήρης διαφάνεια και η πάταξη της φοροδιαφυγής μέσω της ψηφιοποίησης των συναλλαγών.
Τι αλλάζει ουσιαστικά για τις επιχειρήσεις
Το νέο θεσμικό πλαίσιο, το οποίο οριστικοποιήθηκε από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), εισάγει μια ριζική τεχνολογική και λειτουργική μεταμόρφωση.
Ολοκληρωμένη Διασύνδεση Συστημάτων: Η σημαντικότερη αλλαγή είναι η τριπλή διασύνδεση. Όλα τα τερματικά αποδοχής πληρωμών (POS) πρέπει να επικοινωνούν άμεσα και αμφίδρομα με τις ταμειακές μηχανές και, μέσω αυτών, με τα συστήματα της ΑΑΔΕ (Taxisnet). Αυτό δημιουργεί ένα ενιαίο, ελεγχόμενο περιβάλλον.
Υποχρεωτική Καταγραφή σε Πραγματικό Χρόνο: Θεσπίζεται ο απαράβατος κανόνας ότι κάθε πληρωμή, ανεξαρτήτως του μέσου (κάρτα ή IRIS), πρέπει να διέρχεται αποκλειστικά από το εγκεκριμένο ταμειακό σύστημα. Η έκδοση της απόδειξης πρέπει να γίνεται άμεσα με τη διενέργεια της συναλλαγής, διασφαλίζοντας τη διασταύρωση των δεδομένων σε πραγματικό χρόνο.
Κόστος και Προσαρμογή: Η εφαρμογή των νέων αυτών κανόνων συνεπάγεται σημαντικό κόστος προσαρμογής για τους επαγγελματίες, τόσο σε επίπεδο εξοπλισμού όσο και λογισμικού. Παράλληλα, εισάγεται ένα καθεστώς αυστηρότερης εποπτείας των καθημερινών συναλλαγών.
Οι αυστηρές κυρώσεις για την μη συμμόρφωση
Το νέο πλαίσιο δεν αφήνει περιθώρια εφησυχασμού, καθώς προβλέπει εξαιρετικά υψηλά πρόστιμα για όσους δεν προχωρήσουν στην απαραίτητη προσαρμογή ή αρνούνται την αποδοχή του IRIS:
Μειωμένα Πρόστιμα: Προς διευκόλυνση, στους μικρούς οικισμούς (με πληθυσμό έως 500 κατοίκους) και στα νησιά με λιγότερους από 3.100 κατοίκους, τα παραπάνω πρόστιμα μειώνονται στο μισό.
Κυρώσεις στους Παρόχους POS: Ιδιαίτερα αυστηρά είναι τα μέτρα και για τις εταιρείες που διαχειρίζονται τα τερματικά POS. Αντιμετωπίζουν πρόστιμα που κυμαίνονται από 100.000 έως 300.000 ευρώ. Ακόμη και η μη έγκαιρη αναβάθμιση ενός μόνο τερματικού επιφέρει πρόστιμο 500 ευρώ ανά συσκευή.
Μεταβατικό στάδιο και διασφαλίσεις
Το Υπουργείο Οικονομικών και η ΑΑΔΕ έχουν δεσμευτεί ότι, στην αρχική φάση εφαρμογής, θα τηρηθεί μια μεταβατική περίοδος κατά την οποία θα δοθεί έμφαση στις συστάσεις και στην επίλυση προβλημάτων. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για περιπτώσεις όπου τεχνικές δυσλειτουργίες, οι οποίες δεν οφείλονται σε υπαιτιότητα της επιχείρησης, εμποδίζουν την άψογη λειτουργία της διασύνδεσης.
Οφέλη για τον καταναλωτή και διεθνής προοπτική
Η υποχρεωτική χρήση του IRIS εξυπηρετεί πρωτίστως τον πολίτη, καθώς εξασφαλίζει ευκολότερες, ταχύτερες και άμεσες συναλλαγές χωρίς την ανάγκη χρήσης κάρτας ή μετρητών.
Παράλληλα, η υπηρεσία προετοιμάζεται για τη διεθνή της επέκταση. Προβλέπεται ότι από τα μέσα του 2026, το IRIS, μέσω του συστήματος EuroPA, θα επεκταθεί σε σημαντικές χώρες της Ευρώπης, περιλαμβάνοντας την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Πολωνία και τις Σκανδιναβικές χώρες, επιτρέποντας άμεσες μεταφορές χρημάτων και πέραν των ελληνικών συνόρων.
