Πριν τα φώτα LED, τα πανάκριβα gadgets και τις υπερφορτωμένες βιτρίνες των πολυκαταστημάτων, τα Χριστούγεννα στην περιοχή μας είχαν μια εντελώς διαφορετική αύρα.
Είχαν άλλη μυρωδιά, αυτή του ξύλου που σιγόκαιγε στο τζάκι, της βρεγμένης γης στους δρόμους και του φρεσκοψημένου μελομακάρονου που «δραπέτευε» από τους φούρνους των σπιτιών και μοσχοβολούσε σε ολόκληρη τη γειτονιά. Τότε, η μαγεία δεν κρυβόταν στην ποσότητα, αλλά στην προσμονή.
Αυτές τις μέρες, αποφασίσαμε να κάνουμε ένα βήμα πίσω στον χρόνο.
Συναντήσαμε τους ανθρώπους της περιοχής μας μας που έζησαν τις γιορτές τις δεκαετίες του ’50 και του ’60 – ανθρώπους που μεγάλωσαν σε εποχές δύσκολες, αλλά γεμάτες φως.
«Δεν είχαμε πολλά, αλλά είχαμε ο ένας τον άλλον», μας εξομολογείται η κυρία Μαρία Μ. , με τα μάτια της να λάμπουν καθώς ανασύρει μνήμες από το χρονοντούλαπο. «Το δώρο του Άη Βασίλη δεν ερχόταν με κούριερ, ούτε χρειαζόταν μπαταρίες. Αν ήμασταν τυχεροί, βρίσκαμε κάτω από το δέντρο ένα πορτοκάλι, λίγους ξηρούς καρπούς ή, στις πιο μεγάλες χαρές, ένα χειροποίητο ξύλινο αλογάκι ή μια πάνινη κούκλα».
Τότε, τα κάλαντα δεν ήταν μια τυπική διαδικασία για να γεμίσει ο κουμπαράς. Ήταν ιεροτελεστία. Παρέες παιδιών γύριζαν από σπίτι σε σπίτι, με τα πρόσωπα ροδόκοκκινα από το κρύο, όχι για τα χρήματα –που τότε σπάνιζαν– αλλά για το «φίλεμα». Ένα κομμάτι σπιτική πίτα, ένα μελομακάρονο ή ένα καρύδι ήταν η μεγαλύτερη επιβράβευση. Οι πόρτες άνοιγαν διάπλατα, οι νοικοκυραίοι σκούπιζαν τα χέρια τους στην ποδιά και υποδέχονταν τους πάντες σαν δικούς τους ανθρώπους.
Η κορύφωση, φυσικά, ερχόταν με την κοπή της βασιλόπιτας. Το φλουρί δεν ήταν απλώς ένα τυχερό νόμισμα. Ήταν η υπόσχεση για μια καλή χρονιά, ένας τίτλος τιμής που κρατούσε για μέρες. «Όποιος το κέρδιζε, ένιωθε ο βασιλιάς του κόσμου», θυμάται ο Κ. Γιώργος Θ. , θαμώνας στο παλιό καφενείο της πλατείας. «Κι ας ήταν ένα απλό κέρμα της δεκάρας. Η αξία του ήταν στην ευχή που το συνόδευε».
Σήμερα, η τεχνολογία έχει αλλάξει τον τρόπο που γιορτάζουμε. Οι ευχές στέλνονται με ένα emoji και τα δώρα επιλέγονται με ένα κλικ. Ίσως όμως φέτος, ανάμεσα στις τελευταίες αγορές, το άγχος της προετοιμασίας και το ασταμάτητο τρέξιμο, αξίζει να κάνουμε μια παύση. Να αφήσουμε για λίγο το κινητό στην άκρη και να πλησιάσουμε τους μεγαλύτερους. Να τους ζητήσουμε να μας πουν μια ιστορία.
Αυτές οι διηγήσεις έχουν να μας διδάξουν κάτι που καμία οθόνη δεν μπορεί να αντικαταστήσει την αυθεντική χαρά που πηγάζει από την απλότητα και τη σύνδεση. Φέτος, ας κάνουμε τα Χριστούγεννα μας λίγο πιο «χειροποίητα», λίγο πιο ανθρώπινα. Όπως τότε.
